Maari daw nating sumahin ang mga turo ng Budismo sa isang pangungusap, at ito ay “Itigil ang paggawa ng masama at gumawa ng mabuti.” Ito rin ang pinakabuod ng batas ng sanhi at epekto, na siyang sentro ng turo ng Budismo. Kahit ang isang tatlong taong gulang na bata ay alam na dapat tayong gumawa ng mabuti, ngunit ang isang otsenta anyos ay alam rin na mahirap itong isagawa. Ano nga ba ang mabuting gawa? Marahil ay makakalikha tayo ng mahabang listahan nito, ngunit binigyan tayo ni Buddha ng 6 na masasabi nating kabuuan ng lahat ng mabubuting gawain. Sila ay ang mga sumusunod, kasama ang maikling paglalarawan sa bawat isa.
- Kagandahang-loob o pagiging mapagbigay
May 2 uri ng kagandahang loob, sila ay:
- Hindi materyal na pagbibigay: Ang pagbabahagi ng mga aral ng Budismo ay ang pinakamahusay na uri ng hindi materyal na pagbibigay. Mayroon din tayong tinatawag na 7 uri ng kawang-gawa na uri rin ng hindi materyal na pagbibigay. Ito ay ang malugod na tingin, ngiti, mabuting mga salita, taos-pusong pagkilala ng utang na loob, tulong na pisikal, pagpapakumbaba, at pamamahagi ng pagkain o masisilungan.
- Materyal na pagbibigay: Ito ay ang pagbibigay ng tulong pinansyal o ng mga bagay para sa mga taong pinagkakautangan natin, mga taong nirerespeto natin at mga taong lubos na nangangailangan. Kailangan nating sanayin ang mahusay na pagkilatis sa mga taong nais nating bigyan ng tulong na materyal. Sapagkat kapag tumulong tayo sa mga taong masama pala ang balak magbubunga ito ng masamang resulta.
2. Pagtupad ng Pangako o Disiplina
Huwag nating sirain ang ating mga pangako dahil sinasayang nito ang oras ng ibang tao at sinisira nito ang tiwala ng ibang tao. Kung sakaling matapos makapangako ay napagtanto natin na hindi pala natin kaya tuparin ang ipinangako natin, sabihan natin ng maaga ang taong ating napangakuan na hindi natin kayang tuparin ito. Sabihin din natin sa kanila ang rason kung bakit hindi tayo makakatupad sa pangako.
- Pasensya o pagtitiis
Ang pagiging mapagpasensya ay ang paggawa ng mga bagay habang naghihintay sa resulta. Huwag natin ikalito ang kapabayaan sa pagiging mapagpasensya.
- Pagsusumikap o kasipagan
Ang pagsusumikap ay isang sinasadyang pagsasanay, tulad ng paggawa ng mga mabubuting gawain kahit walang nakatingin. Ito ang kasipagan sa paggawa ng mga bagay kahit gaano kaliit ito.
- Pagsusuri ng sarili o pagsusuri ng ating mga nagawa
Sabi ni Sakyamuni Buddha, dapat ay 3 beses sa isang araw natin sinusuri ang ating mga sarili o ang ating mga nagawa. Ilan sa atin ang gumagawa nito? May gumagawa kaya sa atin nito kahit isang beses sa isang araw? Ang pagsusuri ng sarili ay nagpapakita ng katatagan ng pagiisip; ang maligalig na utak ang kasalungat nito. Ang pagsusuri ng sarili ay pagtiningin sa ating kalooban, pagkatuto sa ating mga kamalian, at ang pangako ng pagbabago.
- Ang pagpapabuti ng sarili
Ang huling Paramita ay ang pagpapabuti ng sarili at ito ay karunungan. Ito ang kabuuan ng naunang 5 Paramita.
Pumili nag isang mabuting gawain na sa tingin mo ay kaya mong gawin na maiigi at gawin ang lahat ng iyong makakaya para gawin ito. Kalauanan, mapapansin mo na sa paggawa ng isang ito ay nagagawa mo na rin pala ang iba pang 5. Tandaan “Itigil ang paggawa ng masama at gumawa ng mabuti,” ito ang buod ng aral ng Budismo.
Pagsusumikap 